Roze rimpelgras

Roze rimpelgras is een meerjarig gras oorspronkelijk afkomstig uit Zuid-Afrika en Namibië. De soort vormt dichte soortenarme grasvegetaties die in de zomerperiode zeer brandgevaarlijk zijn. Roze rimpelgras komt niet voor in de Nederlandse natuur omdat het klimaat niet geschikt is. De verwachting is dat ook bij toekomstige klimaatscenario's de plant zich niet in Nederland zal kunnen vestigen. De soort staat op de Unie-lijst van zorgwekkende invasieve uitheemse soorten.

Hoe herken ik Roze rimpelgras?

Roze rimpelgras (Ehrharta calycina) is een pollenvormend meerjarig gras van 30-75 cm hoog met platte, groene tot roodpaarse bladeren. Een enkele pol kan uit meerdere stengels bestaan. De bloeiwijze is een 10-15 cm lange open pluim, met aartjes die bijna zittend of kort gesteeld zijn. De pluim is rood tot paarsachtig van kleur.

Zaden worden gemakkelijk verspreid door de wind en door menselijke activiteiten. Eventuele verstoringen die leiden tot kale grond kunnen de verspreiding van de soort bevorderen als er planten in de buurt zijn.

Rimpelgrassoorten lijken op elkaar, kijk hier voor de look-a-likes. 

Klik op de afbeeldingen om ze te vergroten.

Herkomst – Waar komt Roze rimpelgras vandaan?

Roze rimpelgras komt oorspronkelijk uit Zuid-Afrika en Namibië en groeit meestal op zandige bodems en in verstoorde gebieden.

Verspreiding – Waar komt Roze rimpelgras voor?

De plant is in diverse landen buiten het oorspronkelijk gebied van herkomst aangeplant als voedergewas en voor bestrijding van erosie. In Europa komt de soort voor in Spanje en Portugal. Hoe de plant daar is gekomen is niet precies bekend, maar het zou als zaad meegekomen kunnen zijn met geïmporteerd hooi.

De verwachting is dat plant zich bij het huidige klimaat ook kan vestigen in delen van Frankrijk (Corsica) en Italië (Sardinië, Sicilië). In Nederland komt de soort niet in de natuur voor omdat het klimaat hier niet geschikt is. Roze rimpelgras is gevoelig voor zowel lage als zeer hoge temperaturen. De verwachting is dat ook bij toekomstige klimaatscenario's de plant zich niet in Nederland zal kunnen vestigen, maar de onzekerheid hierbij is groot.

Risico’s - Wat zijn de problemen?

In landen waar Roze rimpelgras is geïntroduceerd zoals Australië en Californië (USA) heeft de soort zich in de natuur gevestigd en verspreid. Het vormt dichte grasvegetaties waardoor andere plantensoorten worden verdrongen. In droge zomermaanden gaat de plant in rust, waardoor er veel droog, ontvlambaar blad en stengelmateriaal aanwezig is. Hierdoor neemt de kans op natuurbranden toe. Het droge materiaal vergroot de intensiteit van bosbranden: de temperatuur van de branden wordt hoger, de brand duurt langer en de vlammen worden hoger. Hierdoor verdwijnen inheemse soorten en neemt roze rimpelgras in aantal en oppervlak toe. In Australië is hierdoor bos in grasland veranderd.

Preventie - Hoe voorkom je verdere verspreiding?

Preventie is de meest kosteneffectieve aanpak van invasieve exoten. Dat wil zeggen dat zoveel mogelijk moet worden voorkomen dat planten zich kunnen vestigen. Om nieuwe (onbedoelde) introducties te voorkomen worden particulieren opgeroepen om geen planten of zaden uit het buitenland mee naar huis te nemen. Belangrijk is ook het controleren van geïmporteerde goederen op het meeliften van zaden en/of delen van de plant.

Hoewel Roze rimpelgras niet in Nederland voorkomt en de kans op vestiging erg klein is, is het toch goed om waakzaam te zijn. In dat kader is het belangrijk waarnemingen door te geven. Toch Roze rimpelgras gezien? Geef je waarneming dan door via de NOVA-app of Waarneming.nl.

Beheersing en bestrijding – Welke methoden zijn er?

Bij kleine besmettingshaarden kunnen zaailingen en jonge planten (handmatig) worden uitgetrokken, gemaaid of weggeschoffeld. Uit praktijkervaringen is gebleken dat na maaien van oudere vegetaties tijdens de bloeiperiode de planten zich snel kunnen herstellen door hergroei vanuit slapende knoppen aan de basis van de plant. Afbranden is geen geschikte bestrijdingsmethode, dit bevordert de aanwezigheid en verspreiding van de soort.

Omdat Roze rimpelgras op de Unie-lijst staat, mag de soort bestreden worden met bestrijdingsmiddelen (Uitzondering op deze regel is dat moeraslantaarn (Lysichiton americanus) en reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum) niet chemisch bestreden mogen worden).

Wet & Regelgeving - Welke regels en protocollen zijn van toepassing?

Roze rimpelgras (Ehrharta calycina) staat op de Unie-lijst van zorgwekkende invasieve uitheemse soorten. Dat betekent dat er een Europees verbod van kracht is op bezit, handel, kweek, transport en import van de soort. Daarnaast geldt voor lidstaten de plicht om in de natuur aanwezige populaties op te sporen en te verwijderen. En als dat niet lukt, om de populatie zodanig te beheren dat verspreiding en schade zoveel mogelijk wordt voorkomen.

Wanneer roze rimpelgras in een (botanische) tuin staat, mag hij blijven staan, maar de plant mag zich niet vermeerderen. Het verwijderen van planten is de meest effectieve maatregel om verspreiding naar de omgeving te voorkomen.

Waar vind ik meer informatie?

Leadfoto: Harry Rose, Wikimedia Commons, 2012

Gepubliceerd 5 december 2023